Tegoroczne Forum Rynku Nieruchomości rozpoczął gość specjalny – Edwin Bendyk, prezes zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. W swojej przemowie podjął się próby nakreślenia kierunków potencjalnych zmian, które mają obecnie miejsce na świecie w związku z zaistniałymi licznymi kryzysami. Było to spojrzenie wszechstronne, dotyczące każdej branży.
ESG to nie moda
Jednym z najszerzej omawianych tematów podczas sopockiej konferencji była kwestia ESG. O tym jak bardzo temat ten rozgrzewa branżę nieruchomości świadczy fakt, że organizatorzy poświęcili mu aż dwa panele. Prelegenci, wśród których znaleźli się: Katarzyna Chwalbińska-Kusek (ESG & Sustainability Lead Associate Director, Savills), Tomasz Gasiński (dyrektor zespołu Sustainability, Deloitte Poland), Agata Golec (Chief Specialist at Skanska Sustainability and green buisiness, Skanska), Maria Krawczyńska (CSR and Sustainabilty Director/ Dyrektor Departamentu CSR i Zrównoważonych Finansów BNP Paribas) oraz Konrad Płochocki (dyrektor generalny i wiceprezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich), zastanawiali się nad tym, co będzie dla inwestorów, deweloperów oraz banków największym wyzwaniem w związku z wdrożeniem ESG. Eksperci zgodnie stwierdzili, że dobiegł już końca czas pytań o opłacalność tego przedsięwzięcia. W tym momencie najważniejsze jest to, w jaki sposób wprowadzić ESG do własnej organizacji, gdyż stanowi ono naturalny element rozwoju. Paradoksalnie katalizatorem zmian mogą okazać się rosnące ceny materiałów budowlanych oraz energii, ponieważ efektem tego będzie wzrost znaczenia źródeł odnawialnych czy też użycia materiałów z odzysku.
Wymagające relacje
Na sali mieszkaniowej dużym zainteresowaniem cieszyła się debata prezydencka moderowana przez Macieja Górkę z Royal Investments, w której udział wzięli Halina Zaborowska-Boruch (wiceprezydent Olsztyna), Jerzy Łużniak (prezydent Jeleniej Góry), Krzysztof Matyjaszczyk (prezydent Częstochowy) oraz Bogumił Sobula (wiceprezydent Katowic). Zaproszeni goście objaśniali, w jaki sposób samorządy współpracują z inwestorami mieszkaniowymi, co oferują, z jakimi problemami się mierzą, w jaki sposób gminy są przygotowane do tego, aby kooperować z deweloperami, a także, dlaczego mniejsze rynki regionalne mogą przyciągać potencjalnych klientów. Jak stwierdził prezydent Katowic: – “Nasze relacje są wymagające dla obydwu stron, dlatego, że na końcu powinien być kompromis, ten kompromis zasadza się na pozycji win-win, myślę, że nie bez kozery prezydenci czasami bywają nazywani prezydentami deweloperów, no bo nic tak nie cieszy jak efekt w postaci kolejnego budynku mieszkalnego, sensownie zaprojektowanego, sensownie wybudowanego, gdzie pojawiają się nowi mieszkańcy (…)”.
Szok za szokiem
Wiele emocji wzbudziła także kolejna z debat – “Szok za szokiem, czyli perspektywa rynku mieszkaniowego w rzeczywistości niestabilnego otoczenia gospodarczego”, podczas której Katarzyna Kuniewicz (analityk Obido i Otodom) zaprezentowała najświeższe dane JLL obejmujące cały rynek mieszkaniowy. Jak stwierdziła: – Chęć klientów do szybkiego kupna mieszkania była bardzo wysoka na początku wojny na Ukrainie, ale w miarę upływu czasu systematycznie malała. Obecnie można powiedzieć, że ten silny bodziec trwał dość krótko. Tendencja wydłużania procesu zakupowego jest absolutnie jasna – ludzie nie będą kupować mieszkań tak szybko, jak jeszcze kilka-kilkanaście miesięcy temu. Podczas intensywnej dyskusji paneliści – dr Jacek Furga (Związek Banków Polskich, centrum AMRON), Kazimierz Kirejczyk (JLL, przewodniczący Strategicznego Panelu Doradczego), prof. Jacek Łaszek (doradca w Narodowy Bank Polski), Marek Wielgo (analityk nieruchomości w RynekPierwotny.pl i GetHome.pl) rozmawiali również na temat polityki kredytowej, wpływu inflacji na rynek mieszkaniowy, a także o skutkach gospodarczych wojny w Ukrainie wśród, których wymieniali zachwianie łańcucha dostaw, powodujące niemożność oszacowania kosztów budowy, problem z podażą pracy w sektorze budowlanym, którego efektem jest odpływ pracowników, a także o napływie uchodźców i uchodźczyń, przekładającym się na wzrost popytu.
Podczas debaty poruszenie wzbudziła kwestia rządowego programu „Mieszkanie bez wkładu własnego”, dzięki któremu kredyt mieszkaniowy w zamierzeniach miałby być dostępny również dla osób bez wymaganych oszczędności. Choć program ten już się rozpoczął, to tak naprawdę nadal nie można wziąć w nim udziału. – Po 6 miesiącach okresu przejściowego tylko jeden bank, PKO S.A., podpisał wymaganą umowę z BGK, jednak pierwsze kredyty bez wkładu własnego mają pojawić się nie wcześniej, niż we wrześniu. To też pokazuje stosunek banków do tego pomysłu – mówił analityk Marek Wielgo. Wtórował mu dr Jacek Furga ze Związku Banków Polskich. – Kredyt bez wkładu własnego to tak naprawdę niedźwiedzia przysługa dla tych podmiotów, które się w ten program angażują. Dla banków klient, który wcześniej nie mógł uzbierać koniecznych 10-20 proc. jest dużo bardziej ryzykowny, niż ten klient, dla którego wkład własny nie był problemem.
Najem i biurowa rewolucja
W branżowych rozmowach z obszaru nieruchomości komercyjnych warto wspomnieć o panelu na temat najmu powierzchni biurowych, w którym uczestniczyli – Paweł Nowakowski (PN Consulting), Katarzyna Lipka (Cushman & Wakefield, dyrektor Działu Doradztwa i Analiz Rynkowych), Mateusz Polkowski (JLL, Senior Director, Head of Research & Consultancy Poland and CEE), Jakub Sarzyński (Brookfield Partners, współzałożyciel i prezes zarządu), Piotr Skuza (Savills, Associate Director Regional Manager, Office Agency). Eksperci zastanawiali się na nad tym, kim są i jakie mają preferencje najwięksi najemcy biurowi, które polskie miasta mają największy potencjał, a także w jaki sposób przyciągnąć najemcę i zachęcić do zwiększenia wynajmowanej powierzchni. Zainteresowaniem audytorium cieszyła się również druga debata dotycząca rewolucji, które mają miejsce na rynku biurowym. Paneliści – Krzysztof Kogut (Obiekty, redaktor naczelny), Karolina Górska (Nordea Bank Polska, Head of Workplace Excellence), Renata Hartle (Colliers, manager ds. rozwiązań technologicznych), Jan Pawlik (ISS Facility Services, Workplace Management Director), Wojciech Witek (Iliard | Reesco Hospitality, współzałożyciel Iliard, członek zarządu Reesco Hospitality), Marta Woronowicz (A+V, dyrektor sprzedaży i marketingu) rozmawiali o tym, co można zyskać dzięki modernizacji zajmowanej powierzchni, a także jak ja przeprowadzić niewielkim kosztem, przybliżali też nowe rozwiązania techniczne, przyspieszające fit-out.
Networking
Poza wyjątkowo interesującymi prelekcjami oraz ogromną dawką przekazanej wiedzy ważnym elementem konferencji był networking: – Nasza aplikacja webowa Match Maker umożliwiła uczestnikom Forum umawianie spotkań między sobą jeszcze przed przyjazdem do Sopotu, także w trakcie trwania konferencji, a bankiet po pierwszym dniu wykładów stał się okazją do nawiązania kontaktów w mniej formalnej atmosferze. Mamy nadzieję, że Forum Rynku Nieruchomości stanie się polem do rozmów, zbliżających do siebie samorządy oraz deweloperów, a możliwość wymiany poglądów i dzielenia się wiedzą, wpłynie na lepszą współpracę tych dwóch podmiotów – mówi Bartosz Zeidler, Prezes Zarządu spółki Nowy Adres, będącej organizatorem Forum Rynku Nieruchomości.
Partnerami 12 edycji Forum Rynku Nieruchomości byli: portal Nieruchomosci-online.pl, ACO, Deer Design, KONE, mFinanse, obido, otodom, THTG, Cenatorium, CMSI, Cordia, Crowd Real Estate, Grupa Morizon-Gratka, Nieruchomości Orange, Novoferm, Upper Finance Group, YSLAB, Żabka, EY-Parthenon, MAT, MDDP, Osborne Clarke, RynekPierwotny.pl, ThinkCo, Grupa MTP, 3D Estate, Województwo Kujawsko-Pomorskie, Jelenia Góra. Patronat honorowy sprawowali: Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, Prezydent Miasta Gdyni Wojciech Szczurek, Prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska, Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak, Prezydent Miasta Sopotu Jacek Karnowski, IFMA, Polski Związek Firm Deweloperskich, Polska Federacja Rynku Nieruchomości, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, SARP, WSPON Poznań, WSPON Warszawa, Związek Banków Polskich. Patronatem medialnym konferencję objęli: Estate, Europa Property, GetHome.pl, KGM.pl, Prime Time PR, Strefa Nieruchomości, Investor Real Estate Expert, InwestycjewKurortach.pl. Pozostali partnerzy: Premium Yachting, Arc-Interiors, Hejduk Architekci, Green LIV, Vitra, Steelcase, Interface.
